Wat is het darmmicrobioom?

Verschil microbiota en microbioom

Als het gaat over de verzameling van micro-organismen, zoals bacteriën, archaea, schimmels en virussen, in en op ons lichaam spreken we over ‘microbiota’ of ‘microbioom’. Hoewel deze termen vaak door elkaar heen worden gebruikt, zijn ze verschillend. Microbiota verwijst naar de verzameling van micro-organismen in een bepaalde omgeving, zoals in de mond: het mondmicrobiota. Met microbioom wordt niet alleen de verzameling van micro-organismen bedoeld, maar ook het genetische materiaal, de stofwisselingsproducten (metabolieten) en de omgeving van de micro-organismen [2]. De darmmicrobiota is extra bijzonder, omdat hier de hoogste concentratie aan micro-organismen zich bevindt [3]. Vrijwel de meeste micro-organismen in de darmen zijn bacteriën.

Functies van het darmmicrobioom

Het darmmicrobioom speelt verschillende essentiële functies in het menselijk lichaam, in het metabolisme, het immuunsysteem en het gezond houden van de darmen [4]. Bacteriën in de dikke darm helpen bij het afbreken van stoffen die wij als mens niet zelf kunnen afbreken. Zo zorgen de darmbacteriën voor het afbreken van onverteerbare koolhydraten, zoals vezels en ‘resistant starch’ (het type koolhydraat wat bijvoorbeeld ontstaat wanneer je aardappels laat afkoelen). Bij het afbreken van deze stoffen ontstaan er allerlei stoffen, zoals kortketenige vetzuren, vitamines, antibacteriële stoffen en voorlopers van serotonine en dopamine. Ook helpt het darmmicrobioom bij het verwerken van galzuren, medicijnen en toxische stoffen. Verder is het darmmicrobioom betrokken bij onze immuniteit [5]. Allereerst produceren sommige bacteriën antimicrobiële stoffen en zorgen voor een lagere zuurtegraad in de dikke darm, beide remmen de groei van ongewenste bacteriën. Ten tweede heeft de samenstelling van de darmmicrobiota invloed op diverse reacties van het aangeboren en adaptieve immuunsysteem. Zo’n 70-80% van de immuuncellen liggen in de dikke darm en deze beïnvloeden elkaar continue [6]. Verder blijkt het darmmicrobioom van groot belang bij het in tact houden van de darmwand. Aantasting van de darmwand kan ervoor zorgen dat bacteriën, toxines en andere ongewenste stoffen terechtkomen in de bloedbaan en een ontstekingsreactie opwekken [7]. Bij inflammatoire darmziekten, het prikkelbare darm syndroom, multiple sclerose en reumatoïde artritis zien we vaker beschadigingen van de darmwand [8].

Bronnen

[1]      Vijay A, Valdes AM. Role of the gut microbiome in chronic diseases: a narrative review. European Journal of Clinical Nutrition 2021 76:4 2021;76:489–501. https://doi.org/10.1038/s41430-021-00991-6.

[2]      Berg G, Rybakova D, Fischer D, Cernava T, Vergès MCC, Charles T, et al. Microbiome definition re-visited: old concepts and new challenges. Microbiome 2020;8:1–22. https://doi.org/10.1186/S40168-020-00875-0/FIGURES/7.

[3]      Thursby E, Juge N. Introduction to the human gut microbiota. Biochem J 2017;474:1823–36. https://doi.org/10.1042/BCJ20160510.

[4]      Jandhyala SM, Talukdar R, Subramanyam C, Vuyyuru H, Sasikala M, Reddy DN. Role of the normal gut microbiota. World Journal of Gastroenterology : WJG 2015;21:8787. https://doi.org/10.3748/WJG.V21.I29.8787.

[5]      Stecher B, Hardt WD. Mechanisms controlling pathogen colonization of the gut. Curr Opin Microbiol 2011;14:82–91. https://doi.org/10.1016/J.MIB.2010.10.003.

[6]      Wiertsema SP, van Bergenhenegouwen J, Garssen J, Knippels LMJ. The Interplay between the Gut Microbiome and the Immune System in the Context of Infectious Diseases throughout Life and the Role of Nutrition in Optimizing Treatment Strategies. Nutrients 2021;13:1–14. https://doi.org/10.3390/NU13030886.

[7]      Bischoff SC, Barbara G, Buurman W, Ockhuizen T, Schulzke JD, Serino M, et al. Intestinal permeability - a new target for disease prevention and therapy. BMC Gastroenterol 2014;14:1–25. https://doi.org/10.1186/S12876-014-0189-7/TABLES/8.

[8]      Lee SH. Intestinal Permeability Regulation by Tight Junction: Implication on Inflammatory Bowel Diseases. Intest Res 2015;13:11–8. https://doi.org/10.5217/IR.2015.13.1.11.